تقدس فراگیر فضا در اسلام: نگاه تکلیف گرا

Authors

مسعود ناری قمی

abstract

چکیده در این نوشتار مفهوم مقدّس بودن کالبد از حیث ادراکی و انتساب آن به مکان یا فضا از دید اسلام با رجوع به منابع اصلی سنّت بازنگری شده است و تقدّس به عنوان مفهومی عارض بر فضا (که مبنای الیاده در تعبیر مکان یا عنصر مقدس در مقابل عنصر عادی (نامقدس) و یکی از مؤثرترین تعابیر شکل دهنده به نظریه­های معرفت­گرا در تحلیل معماری اسلامی بوده است)، با استفاده از ایدة اولیة ارایه شده از سوی سامرعکاش، مورد نقد قرار گرفته است و به صورت رهیافتی جدید، توسعه داده شده است. به این منظور پس از بحثی در مفاهیم مختلف عنصر مقدس، دیدگاه «تکلیف­گرا» در مقابل «معرفت­گرا» در حوزة اسلامی طرح و بحث می­شود و بر مبنای دیدگاه نخست، تبیین جدیدی از مفهوم تقدّس برای فضا ـ­مکان ارائه می­شود که مشتمل است بر دو گونه بنیادی ایجاد و ادراک قدسیت: یکی فراگیر و متعلّق به کلّ فضا و دیگری خاص فضا و قابل اکتساب؛ و هر دو از لحاظ ادراکی ماهیتی «بازشناسانه» دارد. سپس این تبیین برای دو عنصر کانونی محیط کالبدی در متون اسلامی ـ «مسجد» و«بیت» ـ به صورت موردی اعمال می­شود و در نتیجه الگویی فراگیر از مفهوم تقدس در محیط کالبدی اسلامی ارائه می­گردد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تقدس فراگیر فضا در اسلام: نگاه تکلیف‌گرا

چکیده در این نوشتار مفهوم مقدّس بودن کالبد از حیث ادراکی و انتساب آن به مکان یا فضا از دید اسلام با رجوع به منابع اصلی سنّت بازنگری شده است و تقدّس به عنوان مفهومی عارض بر فضا (که مبنای الیاده در تعبیر مکان یا عنصر مقدس در مقابل عنصر عادی (نامقدس) و یکی از مؤثرترین تعابیر شکل دهنده به نظریه­های معرفت­گرا در تحلیل معماری اسلامی بوده است)، با استفاده از ایدة اولیة ارایه شده از سوی سامرعکاش، مورد نقد...

full text

حق و تکلیف در نگاه قرآن

 چالشهاى نو در مورد حق و تکلیف، از نگاه آیات قرآن مورد بررسى قرار گرفته است. مسأله حق و تکلیف از جمله مباحث فِرَق اسلامى است که ابعاد گسترده‌اى را به خود اختصاص داده است. در مسائل کلامى، موضوعاتى همچون حسن و قبح عقلى، جبر و اختیار، تفضّلى یا استحقاقى بودن ثواب، از دیرباز مورد مناقشه بوده است.حال آنکه اشاعره تنها از تکلیف سخن مى‌گفتند، شیعه و معتزله حقوقى را نیز براى بنده قائل بودند. از این میان، ح...

full text

جریانات اسلام گرا در آسیای میانه(مرکزی)

جنبش­های اسلامی بازیگران مهمی در عرصه­ی سیاسی محسوب می­شوند و در منطقه­ی  آسیای مرکزی -که بخشی از جهان اسلام به شمار می­روند- از اهمیت ویژه­ای برخوردارند. در این مقاله تلاش می­شود تا  به بررسی وضعیت جنبش­های اسلامی در منطقه­ی آسیای مرکزی بپردازیم و به این سؤالات پاسخ دهیم که این جریانات چه نقشی در تحولات این منطقه دارند و اشتراکات و افتراقات آنها  از نظر مبانی فکری و مشی مبارزاتی  چیست ؟ 

full text

حق و تکلیف در نگاه قرآن

چالشهای نو در مورد حق و تکلیف، از نگاه آیات قرآن مورد بررسی قرار گرفته است. مسأله حق و تکلیف از جمله مباحث فِرَق اسلامی است که ابعاد گسترده ای را به خود اختصاص داده است. در مسائل کلامی، موضوعاتی همچون حسن و قبح عقلی، جبر و اختیار، تفضّلی یا استحقاقی بودن ثواب، از دیرباز مورد مناقشه بوده است.حال آنکه اشاعره تنها از تکلیف سخن می گفتند، شیعه و معتزله حقوقی را نیز برای بنده قائل بودند. از این میان، حس...

full text

نگاه اجمالی به مساله مساوات در اسلام

درمیان عناوین حقوق بشر در اسلام موضوع «مساوات» درخشندگی خاصی دارد‘ مخصوصا با توجه به اینکه این تعلیمات روزی در جامعه بشری مطرح شد که تبعیضات بسیار ناروا و زشتی بر جوامع انسانی حکمفرما بود وبه شدت همگان را رنج می داد. مساوات در اسلام شاخه های بسیاری دارد که باید‘ بعد از بیان فلسفه و نتیجه آن ‘ عنوان شود و دراینجا چندموضوع قابل توجه است:

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی

Publisher: پردیس هنرهای زیبا دانشگاه تهران

ISSN 2228-6020

volume 17

issue 4 2014

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023